ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ: Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ: Τρία Σενάρια για το μέλλον των συντάξεων

Η ανθρωπότητα γερνά. Το συνταξιοδοτικό και ασφαλιστικό σύστημα των χωρών καθώς και η ύπαρξη του κοινωνικού κράτους, τίθενται τα τελευταία χρόνια ολοένα και σε μεγαλύτερη αμφισβήτηση.

Όπως διαβάζουμε στην Καθημερινή της Κυριακής 28.09.2008, στην νέα έκθεσή του, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ αναφέρει τρία πιθανά σενάρια, για τρεις διαφορετικούς κόσμους, που εξαρτώνται από τα μέτρα των Κυβερνήσεων. Σενάριο 1ο. Το πρώτο σενάριο αναφέρεται σε ένα κόσμο, όπου η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη καθυστερεί τις συνέπειες του δημογραφικού προβλήματος. Παρά τις αυξανόμενες υποχρεώσεις, που δημιουργεί η γήρανση του πληθυσμού στις κυβερνήσεις, οι περισσότερες χώρες θα συνεχίσουν να εφαρμόσουν τα υπάρχοντα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας. Ωστόσο, η ανεπάρκεια του δημόσιου τομέα καθιστά όλο και πιο ανεπαρκή τα συνταξιοδοτικά συστήματα διότι στηρίζονται, κυρίως, στους χαμηλόμισθους, δημιουργώντας, έτσι έναν κόσμο που αποτελείται από τους κερδισμένους και τους υπόλοιπους.

Σενάριο 2ο Το δεύτερο σενάριο χαρακτηρίζεται από την έκθεση, «είμαστε μαζί». Πρόκειται για ένα κόσμο στον οποίο υπάρχει συντονισμένη προσπάθεια εκ μέρους των ηγετών και του λαού, να χαλιναγωγήσουν την αυξανόμενη ανισότητα και έχουν συλλογική ευθύνη. Σε αυτόν τον κόσμο, η ανάπτυξη είναι μέτρια αλλά αντισταθμίζεται δίνοντας έμφαση στις μεταρρυθμίσεις και στους αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης των αρνητικών επιπτώσεων του δημογραφικού, οι οποίοι θα έχουν σκοπό να βοηθήσουν την οικογένεια και την κοινωνία, γενικότερα.

Σενάριο 3ο Το τρίτο και το πιο απαισιόδοξο σενάριο ονομάζεται «Είσαι μόνος σου» και περιγράφει έναν κόσμο στον οποίο η παρατεταμένη οικονομική ύφεση θα προκαλέσει το 2010, σοβαρά προβλήματα στην πλειοψηφία των συνταξιοδοτικών συστημάτων, λόγω δυσκολιών χρηματοδότησης τους. Έτσι, πολλοί άνθρωποι θα αρχίζουν να νιώθουν ότι είναι ατομική ευθύνη να προνοήσουν για την συνταξιοδότησή τους και την ασφάλιση λόγω της αποτυχίας των υφιστάμενων συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Πολλές κυβερνήσεις θα αρχίσουν να λαμβάνουν «επιθετικά» μέτρα, όπως αυξήσεις φόρων αλλά και «σπρώχνοντας» τους πολίτες να στραφούν στην ιδιωτική ασφάλιση. Αν αυτό το σενάριο επιβεβαιωθεί το κράτος θα έχει ελάχιστο ρόλο στην κοινωνική ασφάλιση.

Είναι θέμα πολιτικών επιλογών και αποφάσεων.

Ο Υπουργός Οικονομικών του μεγάλου συνασπισμού της Γερμανίας Steinbrück (SPD) επιμένει στη συνέχιση της ίδιας πολιτικής, αποδίδοντας ολιγωρίες της κυβέρνησής του, στη διεθνή κρίση. Το στρουθοκαμηλίζειν όμως δεν αρκεί, απαντά το Stern, γιατί αντίθετα με αυτόν αποδείχθηκαν αρκετά πραγματιστές οι υπερασπιστές του νεοφιλελευθερισμού στην Ουάσινγκτον και κατανόησαν γρήγορα την ανάγκη κρατικών χειρισμών. Οι Γερμανοί αντίθετα απειλούνται με την είσοδο του 2009, από σημαντικές αυξήσεις των εισφορών, που θα αποτελέσουν μια επιπρόσθετη επιβάρυνση στους πολίτες.

Ο Oskar Lafontain (Die Linke) επιβεβαιωμένος από την διεθνή πραγματικότητα, θεωρεί, πως πρέπει άμεσα να αντικατασταθεί ο ισχυρισμός «δεν μπορούμε να κυβερνήσουμε ενάντια στις διεθνείς χρηματαγορές», από τον ισχυρισμό «πρέπει να κυβερνήσουμε ενάντια στις διεθνείς χρηματαγορές».

Ο Γιώργος Παπανδρέου στην ομιλία του στην 73η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, τόνιζε, ότι στην πολιτική πάντα υπάρχουν επιλογές. Η δική του επιλογή είναι η δημιουργία ενός κράτους που στηρίζει τον πολίτη. Στηρίζει τη δημιουργικότητά του, την εξέλιξή του, την ανάπτυξή του. Αυτό είναι το όραμά μας. Το δικαίωμα κάθε πολίτη να μπορεί να ελπίζει, να είναι σίγουρος για μια κοινωνία ανθρωπιάς. Μια κοινωνία που έχει πάντα τον άνθρωπο στο κέντρο της προσοχής της.