Διάσωση τσάμπα δεν γίνεται

Η ακτινοβολία της πλήρους απελευθέρωσης της αγοράς χάνει καθημερινά την λάμψη της. Οι θεωρούμενες αντιαναπτυξιακές κρατικές παρεμβάσεις είναι όχι μόνο αποδεκτές αλλά και απαραίτητες. Οι φορολογούμενοι καλούνται για μια ακόμη φορά να καλύψουν τα ελλείμματα, που οι λανθασμένες επιλογές των εκπροσώπων του νεοφιλελευθερισμού οδήγησαν την παγκόσμια οικονομία. Η ευθύνη των Μάνατζερ και των Κυβερνήσεων δεν είναι μικρή. Το φαινόμενο δεν είναι νέο. Ήδη εδώ και δέκα χρόνια, με την οικονομική κρίση στην Ανατολική Ασία, ειδικοί εφιστούσαν την προσοχή για την πορεία της οικονομίας συνολικά. Την πορεία μιας οικονομίας, όπου όλα τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν τη φτώχια σε παγκόσμιο επίπεδο να συνεχίζει να αυξάνεται δραματικά, την ψαλίδα μεταξύ πλουσίων και φτωχών να μεγαλώνει επικίνδυνα και την λεγόμενη μεσαία τάξη να βρίσκεται σε συνεχή διαδικασία κατάρρευσης. Κανείς πλέον δεν αμφισβητεί στα σοβαρά, ότι αυτή η νέα παγκόσμια πραγματικότητα είναι προϊόν του ασύδοτου «ελεύθερου» ανταγωνισμού των αγορών. Ο νεοφιλελευθερισμός ως μοντέλο ανάπτυξης μάλλον οδεύει στο τέλος του. Άλλωστε στον πυρήνα της εφαρμογής του (ΗΠΑ- Αγγλία- Γερμανία κα) δεν είναι και τόσο νεοφιλελεύθερος πλέον, μετά τις τελευταίες κρατικές παρεμβάσεις. Οι κρατικές όμως παρεμβάσεις και οι οικονομικές ενισχύσεις από μόνες τους δεν επαρκούν. Απαιτείται μια συγκροτημένη πολιτική, που έχει τη δυνατότητα όχι απλά και χωρίς καμία ανταποδοτικότητα να μεταφέρει τα βάρη στις πλάτες των φορολογουμένων, αλλά κυρίως μέσω θεσμικών οχυρώσεων, να διατηρεί ισχυρή την εμπιστοσύνη, που σε περιπτώσεις κρίσης αποτελεί όχι βέβαια τη μοναδική, αλλά μία από τις ουσιαστικές προϋποθέσεις υπέρβασής της. Δυστυχώς δεν είναι καθόλου σαφές, ότι έχει γίνει ακόμη και σήμερα κατανοητό, ότι η οικονομία «καζίνο» δεν έχει μέλλον και πρέπει να σταματήσει εδώ. Ότι οι τράπεζες και τα χρηματιστήρια οφείλουν να θεσμοθετήσουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς ελέγχου και αυτοάμυνας από ανάλογες κρίσεις, ώστε να μην εναποθέτουν τα βάρη των κρίσεων στις πλάτες των φορολογουμένων. Για πόσο άραγε μπορεί να είναι ακόμη ανεκτό και να οικοδομεί την απαραίτητη για την περίσταση εμπιστοσύνη, η λογική, ιδιωτικοποιούμε τα κέρδη και κοινωνικοποιούμε τα χρέη; Οι πολίτες βεβαίως και κατανοούν, ότι η κρίση στις χρηματαγορές επιβάλλει στις κεντρικές τράπεζες και τις κυβερνήσεις να σταθεροποιήσουν το τραπεζικό σύστημα με δισεκατομμύρια. Ποσά που καλούνται, αδίκως βέβαια, να καταβάλλουν οι ίδιοι ως φορολογούμενοι, ωσάν αυτοί να είναι οι σχεδιαστές των λανθασμένων στρατηγικών, των με μυθικούς μισθούς μάνατζερ. Όμως δεν γίνεται και αλλιώς λέει ο καθηγητής Horn, Επιστημονικός Διευθυντής του (IMK), Institut für Makroökonomie und Konjunkturforschung, προσθέτοντας, ότι κάθε πολιτική στήριξης πρέπει να εμπεριέχει την αρχή της ανταποδοτικότητας. Εφόσον οι φορολογούμενοι αναλαμβάνουν τα ρίσκα των χρηματιστών, πρέπει και να μπορούν να συμμετάσχουν στα μελλοντικά κέρδη. Διάσωση τζάμπα δεν γίνεται.